سینمای نو > سرویس تئاتر

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی " سینمای نو " و به نقل از روابط عمومی خانه تئاتر ، در ابتدای نشست مسعود دلخواه رئیس هیات مدیره کانون کارگردانان خانه تئاتر، دلیل برگزاری این نشست ها را یافتن راه حل برای مشکلات تئاتر دانست و گفت: به طور کلی هدف رسیدن به یک سری راه کارهای مشترک و عملی و پیشنهاد آن به وزارت ارشاد، برای سیاست گذاری های مربوط به حوزه تئاتر است. جمع بندی این نشست ها به مرکز هنرهای نمایشی ارائه خواهد شد.  

پس از وی سهراب سلیمی، نایب رئیس انجمن کارگردانان خانه تئاتر نیز به خلاء ارتباطی میان جامعه تئاتر و سیاست گذاران تئاتر اشاره کرد و افزود: اگر تا به حال سیاست ها یک طرفه بوده است، باور کانون بر این است که میتوان این خلاء ها را از طریق گفتگو و در نتیجه آن، پیشنهاد های عملی که نتیجه این نشست ها خواهد بود، پر کرد. امیدواریم جمع بندی این نشست ها کتابی با عنوان تئاتر خصوصی و تئاتر دولتی پیش روی ما قرار دهد که نگاه خانواده تئاتر نسبت به جایگاه و نوع سیاست، در تئاتر خصوصی و دولتی باشد.

محسن حسینی، کارگردان تئاتر کشورمان به عنوان گرداننده این نشست موضوع نشست را بحث در خصوص تفاوت ها و مشترکات تئاتر خصوصی و تئاتر دولتی دانست که یکی از موضوعات مهم در تئاتر است. وی گفتگو را با تعریف تئاتر خصوصی و دولتی توسط کارشناسان این نشست آغاز کرد و تاکید کرد: ما باید این دو مقوله را با توجه به امکانات کشور خودمان تعریف کنیم . از آنجایی که تئاتر خصوصی در کشور ما نوپاست یکی از مقوله های مهم در آن بحث جذب اسپانسر خواهد بود که در سال های آتی به طور جدی با آن مواجه خواهیم شد.

دکتر محمد رضا خاکی، استاد دانشگاه تئاتر، تعریف تئاتر خصوصی در ایران را با الگوهای جهانی متفاوت دانست و گفت: ما باید از الگوهای جهانی در تئاتر خصوصی استفاده کنیم. عمر تئاتر خصوصی به شکل امروزی آن، شاید قدمتی حدود 7 یا 8 سال دارد اما سوال من این است که آیا شکل گیری آن با توجه به مدل های جهانی صورت گرفته است؟ و آیا تحقیق و مطالعه ای در خصوص آن انجام شده است؟ ما ابتدا باید ضعف های خود را بشناسیم. زمانی که می خواهیم در خصوص استانداردهای تئاتر حرف بزنیم اول باید بدانیم که چه می خواهیم و بعد با سیاست گذاران در خصوص خواسته هایمان گفتگو کنیم.

دکتر حسین اسدی، مدیر امور بین الملل مرکز هنر های نمایشی، سخنران دیگر این نشست در خصوص تعریف تئاتر خصوصی و دولتی گفت: بحث را باید تبیینی پیش برد. ما سال ها در خصوص عقب ماندگی و ضعف های تئاتر ایران سخن گفته ایم و به نتیجه ای هم نرسیده ایم اما واقعیت این است که تئاتر جلوه های دلپذیری هم دارد و ما باید این را هم ببینیم. ترجیح من این است که به جای واژه تئاتر خصوصی و دولتی از تئاتر دولتی و غیر دولتی استفاده کنم. دو مبنا می توان برا ی تئاتر ایران تعریف کرد: مبنای نهادی و مبنای اقتصادی.

وی ادامه داد: در ابتدا، تئاتر ایران به صورت خود جوش و بیشتر نهادی بوده است. اما رفته رفته دولت نیز وارد تئاتر شد. در تعریف نهادی، تئاتر دولتی برآمده از دولت است و همه ارکان آن شامل مولدین، توزیع و سرمایه آن متکی به دولت است. در واقع هدف تئاتر دولتی این است که آنچه می خواهد، در جامعه نهادینه شود. پس از انقلاب دو نوع تئاتر دولتی در ایران به وجود آمد نهاد های دولتی و نهاد های حاکمیتی. به عنوان مثال مرکز هنر های نمایشی یک نهاد دولتی است و انجمن دفاع مقدس یک نهاد حاکمیتی.  در خصوص شهرداری ها هنوز این اجماع وجود ندارد که نهاد دولتی است یا حاکمیتی. در این بین تئاترهایی هم هستند که به جایی وابسته نیستند و از بودجه های حاکمیتی و دولتی استفاده نمی کنند و کاملا مستقل هستند. و در واقع وقتی می گوییم تئاتر دولتی، باید تعریف مشخصی از آن داشته باشیم. چند پارگی در برنامه ریزی و بودجه ریزی ها موجب تناقض در تعریف جامعه تئاتر از تئاتر دولتی و خصوصی شده است.

شاهین چگینی، رئیس هیات مدیره انجمن صنفی تماشاخانه های کشور، بحث را با تفکیک تماشاخانه خصوصی از تئاتر خصوصی آغاز کرد و ادامه داد: تماشاخانه خصوصی زیر مجموعه ای از تئاتر خصوصی است و نباید کلیت نمایش را به فضای اجرای نمایش تعمیم دهیم.

او افزود: برای تعریف تئاتر خصوصی و دولتی باید یک قیاس بین این دو قائل شویم. می توانیم این دو را در سه سطح با یکدیگر مقایسه کنیم: 1- هدف از ایجاد یک نهاد 2- انگیزه ایجاد آن 3- چگونگی تامین مالی آن . هدف هر دو می تواند یکی باشد و آن ایجاد یک نهاد تئاتری و خدمت رسانی به آن نهاد باشد. اما این دو به طور قطع در انگیزه متفاوت هستند. در بخش دولتی حل یک معضل مسئله محور، انگیزه است اما در بخش خصوصی انگیزه صرفا مالی است. بخش تامین هزینه ها نیز در بخش خصوصی و دولتی کاملا با یکدیگر متفاوت هستند. در بخش خصوصی صاحبان سهام تامین کننده سرمایه هستند، اما در بخش دولتی ، سرمایه از منابع دولتی تامین می شود. این ها تفاوت های تئاتر خصوصی و دولتی است اما در نهایت اشتراک این دو نهاد است که می تواند اشتغال زایی کند و مشکلات را کاهش داده و آن را مدیریت کند.

چگینی همچنین در خصوص مکانیزم ارتباط بین دولت و بخش خصوصی نیز گفت : وقتی از بخش خصوصی سخن می گوییم بازاری که شکل می گیرد، در سه سطح قابل بررسی است: تولید، توزیع و مصرف. تماشاخانه در نظام توزیع جای دارد. نظام تولید نیاز به مشتری دارد که ما به آن تماشاگر یا مخاطب تئاتر می گوییم. فراهم نمودن مخاطب را باید بخش دولتی انجام دهد. ما دو نوع تماشاگر بالفعل و بالقوه داریم که تماشاگر بالقوه را باید به کمک دولت جذب  تئاتر کرد. وی همچنین بر لزوم تشکیل اصناف در بخش خصوصی تاکید کرد.

مبحث بعدی نشست در خصوص کیفیت تئاتر و نظارت بر تئاتر های خصوصی و دولتی بود، دکتر خاکی در این خصوص گفت : نظارت کیفی بر عهده تماشاگر و منتقد است. تئاتر ما نیازمند یک چارچوب قانون مند است . تشکیل گروه ها و اصناف و گفتگو بین آنها و دستگاه های نظارت دولتی می تواند کیفیت تئاتر را ارتقا بخشد.

چگینی نیز، در خصوص بحث کیفیت، حمایت از تهیه کننده را حائز اهمیت دانست و گفت زمانی که از تهیه کننده حمایت نشود برای جذب مخاطب، جنس خاصی از تئاتر بوجود می آید که با تعریف ما از کیفیت فرق دارد و به طبع آن سالن دار هم  تحت تاثیر همین اتفاق اثری را برای اجرا انتخاب می کند که برایش در آمد زا باشد. بحث کیفیت باید از ابتدای تولید صورت گیرد. در خصوص بازبین ها نیز باید افرادی انتخاب شوند که صلاحیت بازبینی تئاتر را داشته باشند.

اسدی نیز درخصوص بحث کیفیت گفت: قبلا افرادی غیر کارشناس ارزیابی را انجام می دادند اما در حال حاضرطبق قانون شورای انقلاب فرهنگی، یک شورای ناظر مجوز اولیه را صادر کند اما همه می دانیم فشارهایی هم وجود دارد که نظارت را تحت تاثیر قرار می دهد.

در پایان نشست پرسش و پاسخ بین حضار و کارشناسان صورت گرفت.