سینمای نو > سرویس فیلم های کوتاه و مستند        

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی " سینمای نو " و به نقل از روابط­ عمومی فیلم ، علی آذری جلسه را با سوال در مورد چگونگی شکل گیری فیلم و نحوه علاقه­ مندی کارگردان به این موضوع ، آغاز کرد. زهره محقق پاسخ داد : «این فیلم پایان­ نامه دانشگاهی من بود که در سال 92 ساخته شده و اکنون اکران شده است. در واقع من وارد این موضوع نشدم، این موضوع خیلی اتفاقی وارد زندگی من شد. در دوران دانشجویی هم زمان با تحصیل در رادیو هم کار می ­کردم و در آن سن و سال به موسیقی سنتی ایرانی علاقه ­ای نداشتم. در یک جلسه که خودم حضور نداشتم، ساخت یک برنامه در مورد بنان به من واگذار شد و من در ابتدا تمایلی به کار کردن درباره این موضوع نداشتم. اما پس از ساخت آن برنامه و تحقیقاتی که در مورد بنان انجام داده بودم، تا حدی به شخصیت بنان و موسیقی او علاقه ­مند شده بودم که تصمیم گرفتم پایان­ نامه دانشگاه را هم با این موضوع کار کنم.»

آذری ادامه داد: «به نظر می­ رسد یکی از مشکلات اصلی شما در این فیلم محدودیت منابع بوده است. یکی از معدود منابعی که شما استفاده کردید، مصاحبه مسعود بهنود با بنان است. شاید به خاطر این که شما خیلی جوان بودید، افراد مشهوری که بنان را می ­شناختند، حاضر به مصاحبه با شما نشدند و شاید الان که این فیلم به اکران عمومی رسیده و مشهور شده، اگر دوباره قصد ساخت آن را داشتید، افراد بیشتری قبول می ­کردند.»

محقق در این مورد توضیح داد: «دقیقا همین طور بود و بسیاری از اساتید به خاطر این­ که من را نمی­ شناختند و این­ که تجربه اولم بود، فقط برای من آرزوی موفقیت کردند، اما حاضر به مصاحبه نشدند. در واقع این فیلم زندگی­ نامه کامل بنان نیست، فقط آن قسمتی از زندگی اوست که من شخصا به آن علاقه داشتم. به نظر من در مورد شخصیت و زندگی بنان می­ شود 10 مستند دیگر ساخت که هرکدام متفاوت باشد. در مورد تصاویر آرشیوی باید این را بگویم که حتی همسر ایشان با وجود همراه بودن در فیلم،به خاطر همان مساله عدم اعتماد، حاضر نشدند فیلم­ ها و تصاویر آرشیوی خصوصی را که داشتند در اختیار ما بگذارند. در این مورد حتی موزه موسیقی هم با من همکاری نکرد.»

آذری در مورد تغییرات مستند از زمان ساخت تا اکران پرسید و محقق پاسخ داد که تغییرات عمده ای انجام نشده است و فقط تعدادی تصویر اضافه شده است.

آذری در مورد شکل روایت فیلم گفت: «با وجود این­ که صدای شما روی فیلم بود، چرا این قالب نامه نوشتن را برای روایت انتخاب کردید ؟»

محقق عنوان کرد: «این مساله به سلیقه شخصی من بر می­ گردد که به نسبت بقیه کمی قدیمی­تر فکر می­کنم و اعتقاد دارم که حرف­های مهم را باید در نامه نوشت. به نظر من این­که من به عنوان جوانی که از قبل با موسیقی بنان آشنا نبودم، می ­خواستم با یکی از بزرگ­ترین شخصیت­ های موسیقی ایران صحبت کنم، روش  نوشتن نامه بهتر بود و دلیل دیگر این­ که نامه حس نوستالژیکی دارد.»

آذری در ادامه به ساخت مستند­های موسیقی توسط جوانان اشاره کرد: «مستند دیگری هم در گروه هنر و تجربه با نام «بزم رزم» اکران شده که این بحث را مطرح می ­کند که چطور جوانان امروزی به ریشه ­های موسیقی ایرانی علاقه ­مند شده اند. در مورد حضور گروه «دنگ شو» در مستند شما، به نظر می رسد که زمان حضور این گروه در فیلم نسبت به موضوع مستند و بقیه قسمت­ ها، کمی طولانی تر است. البته این گروه در آن سال(92) به عنوان یک گروه تلفیقی بسیار مشهور شده بود و آن زمان به اندازه الان گروه تلفیقی نداشتیم.»

محقق در این مورد توضیح داد: «من بنان را به این دلیل انتخاب کردم که در زمان خود یک خواننده خلاق و نوآور بود و این نوآوری او برخلاف جریان غالب موسیقی سنتی آن دوران، با استقبال مردم رو به رو شد. سال 1392 گروه دنگ شو بین گروه­ های تلفیقی در حال مشهور شدن بود. قبول دارم که زمان طولانی این گروه در فیلم یکی از نقاط ضعف فیلم است، اما دلیل من علاقه به گروه دنگ شو نبود، مساله ­ای که برای من جذابیت داشت این بود که اگر بنان زنده بود چه گفتگویی بین او به عنوان خواننده نوآور نسل خود و نسل جوان ایران شکل می­گرفت و بنان در مورد موسیقی تلفیقی چه نظری داشت. در برخورد با مخاطبان فیلم به دو دسته نظر رسیدم، افراد مسن­ تر اعتقاد داشتند استفاده بیش از اندازه از این گروه باعث بی احترامی به بنان شده و گروه دیگر که جوانان امروزی بودند، معتقد بودند که این قسمت از فیلم دقیقا حرف دل ماست.»

علی آذری در ادامه در مورد عدم آشنایی محقق با موسیقی سنتی صحبت کرد : «آیا نمی ترسیدید که بدون اطلاعات آکادمیک در مورد موسیقی سنتی ایرانی، در مورد چنین موضوعی مستند بسازید؟ و این که آیا کار کردن در این موضوع شما را ترغیب نکرد در مورد موسیقی سنتی بیشتر تحقیق کنید و یاد بگیرید؟»

محقق پاسخ داد: «من در مورد تاریخ والیبال ایران مستند ورزشی به نام «پوئن 25» ساختم، با وجود این که اصلا اهل ورزش نیستم، فقط کنجکاو بودم که درباره این موضوع مستند بسازم. موضوع بنان هم دقیقا برای من همین­ طور بود.»

آذری ادامه داد: «به­ طورکلی مستندهای موسیقی جذاب هستند، نمونه­ های خارجی خوبی که می توان مثال زد ، مستندهای مارتین اسکورسیزی در مورد رولینگ استونز و باب دیلان است. اما در ایران به خاطر ممیزی به نظر می ­رسد کار سختی باشد. صحنه­ ای در فیلم وجود دارد که پری خانم خاطره ای در مورد بنان تعریف می ­کند که این لحظه بسیار سینمایی است و کاش صحنه ­های بیشتری شبیه آن را در فیلم می ­دیدیم. در صحبت­ های پری خانم متوجه شدیم که بنان آدم بذله ­گویی بوده، کاش شوخ طبعی بنان را به شکلی ضمیمه فیلم کرده بودید.»

محقق در این مورد توضیح داد: «آن زمان اصلا به این مساله فکر نکردم، اما الان هم انجام چنین کاری برای من ترسناک است. برقرار کردن تعادلی بین وجه شوخ­ طبع شخصیت بنان و ایجاد طنز در فیلم به شکلی که به شخصیت و اعتبار او خدشه وارد نشود و توهین آمیز نباشد، کار بسیار سختی است. دلیل مطرح نکردن تعدادی از خصوصیت ­های شخصیت بنان این بود که من اعتقاد دارم که درست است که ما نباید از افراد مشهور بت بسازیم، اما نباید به آنها بی­ احترامی کنیم. دلیل مهم تر اصرار همسر بنان بود که یک سری مسائل اصلا مطرح نشود. یک دلیل دیگر این که در ایران این مسائل معمولا جواب عکس می­ دهند که ما تلاش کنیم یک تصویر واقعی و صمیمی از یک شخص مشهور ارائه کنیم، اما در جواب مردم و جامعه او را پائین می ­آورند. مطرح کردن بخشی از مسائل خصوصی باعث حاشیه سازی می­ شود. ارتباط ما با بنان به عنوان یک خواننده بوده، من دلیلی نمی­ بینم بیش از اندازه معمول در مورد زندگی شخصی او چیزی بدانم. اکثر مردم وقتی زاویه تاریکی را در مورد شخصیت مشهوری متوجه می­ شوند، نظرشان راجع به او تغییر می ­کند.»

در پایان جلسه آذری در مورد کار بعدی محقق پرسید: «شما در کارنامه کاری خود  به جز این کار دو مستند ورزشی به نام «سوت» در مورد ناداوری و «پوئن 25» در مورد تاریخچه والیبال در ایران داشتید که همه موضوع ملتهبی داشتند، در آینده چه موضوعاتی را برای ساخت مستند در نظر دارید؟ آیا باز هم سراغ موضاعات ملتهب خواهید رفت؟»

محقق پاسخ داد: «البته به جز این 3 فیلمی که شما نام بردید، مستند دیگری در مورد میلاد کیایی، پیشکسوت سنتور، برای صدا و سیما ساختم که پخش نشد. مشخص نیست که در مورد چه موضوعاتی فیلم بسازم، فقط باید مثل بنان برای من جذاب باشد.»

«برسد به دست آقای بنان» مستندی 87 دقیقه‌ای است که در آن زندگی شخصی و هنری غلامحسین بنان، به واسطه نامه‌ای که به او نوشته می شود، مورد بررسی قرار می‌گیرد. در این مستند افرادی مانند پریدخت آور (همسر بنان)، هومن صدر (پسرخوانده بنان)، کاوه دیلمی (از تنها شاگردان بنان)،ایرج خواجه امیری، مزدا انصاری، حریرشریعت زاده حضور دارند و از خلال گفت‌و‌گو با آن‌ها، با آثار و زندگی غلامحسین بنان بیشتر آشنا می‌شویم.

عوامل مستند «برسد به دست آقای بنان» عبارتند از: کارگردان،تهیه‌کننده و تدوینگر: زهره محقق، مشاور کارگردان: لقمان یداللهی، مدیرتصویربرداری: سیدمحمود موسوی، صدابردار: احسان حیدری، عکاس: زنده­ یاد نیلوفر حسنی، طراح کاور و پوستر: صباجعفری، مریم ساربان‌ها، مشاور رسانه­ ای: سعیده الله­دادی.

مستند «برسد به دست آقای بنان» از 26 اردی بهشت ماه سال جاری در گروه هنروتجربه اکران شده است.