سینمای نو > سرویس فیلم های کوتاه و مستند > محمد مهیار جوادیفر
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی " سینمای نو " ، در ابتدای این جلسه که مازیار فکریارشاد به عنوان منتقد مهمان در آن حضور داشت، آزاده بیزارگیتی در پاسخ به پرسش مجری برنامه درباره نحوه انتخاب سوژه فیلم خود گفت: «پیش از هر چیز دلم می‌خواست یک فیلم کوتاه بسازم که فضای شاعرانه‌ای داشته باشد و حرف خود را در سکوت و آرامش بیان کند.»
وی که در «اهل آب» به برش‌هایی از زنان ماهی‌گیر جزیره هنگام پرداخته، اظهار کرد: «تا پیش از این، فیلم‌هایی که ساخته بودم مضمون‌هایی کم‌وبیش تلخ داشتند. بنابراین احساس می‌کردم به فضای تازه‌ای برای کار کردن نیاز دارم که با مستندهای قبلی‌ام تفاوت داشته باشد.»
بیزارگیتی هم‌چنین گفت: «ایده ساخت این فیلم زمانی به ذهنم رسید که خبری درباره‌ی تعدادی از این زنان ماهی‌گیر خواندم و توجهم به آن جلب شد.»
وی «اهل آب» را «نخستین بخش از یک سه‌گانه درباره مشاغل نامتعارف زنان» معرفی کرد و افزود: «شخصیت اصلی این فیلم در تحقیقات اولیه و بازبینی محل مورد شناسایی قرار گرفت، اما فیلم‌برداری مدت‌ها بعد از دوستی و همکاری من با تعدادی از این زنان ماهی‌گیر به جریان افتاد.»
حسین ریگی نیز درباره تلاش‌های پی‌گیرانه یک معلم برای سوادآموزی به زنان و دختران یک روستا که در فیلم «فصل بادهای گرم» به آن اشاره شده، گفت: «ایده اولیه این فیلم زمانی به ذهنم رسید که در یکی از روزنامه‌ها خبری درباره آمار یازده درصدیِ بازماندگان تحصیل در استان سیستان و بلوچستان خواندم و متوجه شدم متاسفانه دویست و بیست هزار نفر از این تعداد کودک هستند.»
وی با اشاره به موانع موجود بر سر راه مساله آموزش و پرورش در این استان تصریح کرد: «با خودم فکر کردم بر اساس این موضوع می‌توان فیلمی ساخت که درد و رنج دختران آن منطقه را به تصویر بکشد.»
ریگی سپس با اشاره به مشکلاتی که انتخاب شخصیت مناسب این فیلم با آن روبه‌رو بوده گفت: «زندگی خانمی که بخش‌هایی از آن در «فصل بادهای گرم» به نمایش درآمده، فراز و فرودهای خاصی داشت که می‌توانست فیلم را جذاب‌تر کند و این یکی از دلایل انتخاب ایشان برای ساخت این فیلم بود.»
بخش بعدی جلسه به صحبت‌های منتقد مهمان برنامه اختصاص داشت. مازیار فکریارشاد در این بخش با اشاره به نوشته‌های پایانی «اهل آب» که به گفته او نکته کلیدیِ این فیلم نیز به حساب می‌آید گفت: «در این نوشته‌ها به موانع موجود بر سر راه تامین معیشت زنان ماهی‌گیر در یک جامعه سنتی اشاره شده است. زنانی که نه بیمه دارند و نه از سوی شیلات به رسمیت شناخته می‌شوند.»
وی با اشاره به موضوع اصلی این فیلم که نادیده گرفته شدن حقوق اجتماعی زنان به حساب می‌آید گفت: «در فیلم «فصل بادهای گرم» نیز با موضوع مشابهی در یکی از نقاط به‌شدت سنتی کشور روبه‌رو هستیم. موضوعی مرتبط با فقر منطقه سیستان و بلوچستان که تاکنون درباره آن فیلم‌های متعددی هم ساخته شده است.»
مازیار فکریارشاد افزود: «متاسفانه «فصل بادهای گرم» در پایان به چیزی فراتر از فیلم‌های مشابه خود نمی‌رسد و در همان سطح مستندهایی که درباره این موضوع و این منطقه ساخته شده باقی می‌ماند.»
وی گفت: «در این مستند تلاش شده تا از طریق همراهی با خانم معلمی که خود او در نهضت سوادآموزی درس خوانده و پیشرفت کرده، برش‌هایی از نبرد خستگی‌ناپذیر ایشان با بی‌سوادی به نمایش گذاشته شود. فعالیت‌هایی که به نظر می‌رسد در طول دهه‌های گذشته پیشرفت محسوس و چندانی نداشته است.»
در ادامه جلسه، آزاده بیزارگیتی کارگردان مستند «اهل آب» در پاسخ به پرسش یکی از تماشاگران حاضر در سالن درباره دلیل پرهیز از دیالوگ و اجرای بخش عمده‌ای از فیلم در سکوت گفت: «ساختار این فیلم بر اساس موضوع آن بنا شده است. وقتی با زندگی زنان ماهی‌گیر از نزدیک آشنا شدم تصمیم گرفتم یک روز و نیم از زندگی ملال‌آور اما پر کشمکش آن‌ها را به نمایش بگذارم.»
وی گفت: «تلاشم این بود که زندگی این زنان سختکوش و رنج‌دیده را در سکوت، راز‌آلودگی و با زبان تصویر و سینما به نمایش بگذارم. به همین دلیل ترجیح‌ام این بود که زندگی آن‌ها را زیباشناسیِ رنج بنامم.»
حسین ریگی کارگردان «فصل بادهای گرم» نیز ضمن اشاره به شباهت‌های فرهنگی مناطق مختلف هرمزگان با بخش‌هایی از استان‌های خوزستان و سیستان و بلوچستان گفت: «برخلاف تصور، استان سیستان و بلوچستان دچار فقر فرهنگی نیست و بیش‌تر با فقرِ نگاه و تلخی روبه‌رو است. چنان که قدمت شهر سوخته، فرهنگ حاشیه کوه تفتان و تمدن پنج هزار ساله این منطقه نیز این نکته را تایید می‌کند.»
وی سپس با اشاره به نوع نگاه خاص سینمای داستانی به این بخش از مناطق محروم کشور گفت: «مستندسازها معمولاً دغدغه‌مند هستند و طبق وظیفه ذاتی خود سعی می‌کنند معضلات اجتماعی را دنبال کنند. در حقیقت باید اشاره کرد مستندسازان همواره تصویر دقیق‌تری از این منطقه و مردم آن ارائه داده‌اند.»
بخش پایانی این جلسه نقد و بررسی به جمع‌بندی صحبت‌های سازندگان فیلم‌ها و منتقد مهمان برنامه اختصاص داشت. مازیار فکریارشاد در این بخش گفت: «شاعرانه‌ترین نمای اهل آب، تصویری است که در پایان آن ارائه شده است. تصویری از رهایی و آزادیِ زنان ماهی‌گیر خطه خلیج فارس که با نمایش آن‌ها در زیر آب دریا جلوه بسیار جذابی هم پیدا کرده است.»
آزاده بیزارگیتی نیز با اشاره به مشکلات و موانع موجود بر سر راه مستندسازی گفت: «حقیقت این است که به همین خاطر حال مستندسازان چندان خوب نیست. مستندسازانی که با کم‌ترین بودجه‌ها کنار می‌آیند و بیش‌ترین مفاهیم را عرضه می‌کنند.»
وی سپس با اشاره به «آگاهی‌بخشی» به عنوان «اصلی‌ترین عنصر در سینمای مستند» گفت: «فیلم‌سازان فعال در این عرصه، همواره خود را قائل به آگاهی بخشیدن می‌دانند و با عشق و جنون سعی می‌کنند در زمینه حافظه تاریخی، آثار بهتری خلق کرده و جهان بهتری بسازند. به همین دلیل توقع دارند مسئولان و مدیران مرتبط با این حوزه، مشکلات افراد فعال در این حرفه را دریابند و کمی بیش از گذشته به دغدغه‌های آن‌ها توجه نشان دهند.»
حسین ریگی نیز ضمن تایید این نکته گفت: «یکی دیگر از موانع دلسرد کننده در مسیر مستندسازان، عدم اشتیاق مخاطبان به تماشای مستندهاست. مستندهایی که در بسیاری موارد به صورت رایگان به نمایش گذاشته می‌شوند اما افراد محدودی برای تماشای آن‌ها قدم به سالن‌های نمایش می‌گذارند.»
وی گفت: «در بسیاری موارد، بودجه‌هایی که برای ساخت فیلم مستند در نظر گرفته می‌شود تناسبی با هزینه‌ها، دستمزدها و تورم حاکم بر اقتصاد کشور ندارد اما با وجود این شرایط، اغلب مستندسازها با محدودیت‌هایی از این قبیل کنار آمده‌اند و فیلم تولید کرده‌اند.»
چاپ 
ارسال به دوست
