سینمای نو > سرویس سینما

روزنگار‌های سی و ششمین جشنواره فیلم فجر :

روز هفتم: لطفاً با كفش وارد نشوید

مونا انوری‌زاده

روز هفتم جشنواره از راه رسید. روزی كه بالأخره تهران نفس كشید و آسمان بارانی شد. در همین روز سید عباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در پردیس ملت حضور پیدا کرد و بعد از بازدید از طبقات و مکان های مختلف پردیس سینمایی ملت در جمع خبرنگاران حضور یافت و به سؤالاتشان پاسخ داد. وی در پاسخ به پرسشی درباره اینکه امسال شاهد نمایش فیلم های خشنی در جشنواره هستیم، بیان کرد: من به دلیل اینکه متهم به دخالت در داوری ها و اعمال سلیقه نشوم امسال اولین سالی است که فیلمی در جشنواره ندیده ام و از این جهت هم به شما غبطه می خوردم. وی درباره جایگزینی پردیس سینمایی ملت به جای برج میلاد برای کاخ جشنواره توضیح داد: پردیس سینمایی ملت تجربه جدیدی بود و ما قصد داشتیم تمرکزی به جشنواره بدهیم به این ترتیب که در محیطی متمرکز یک نگاه رسانه ای جریان داشته باشد و با این نگاه بود که سینمای رسانه ها در این دوره تفکیک شد. البته در این چند روزه مشکلاتی مثل کمبود پارکینگ و اینترنت مطرح شده است اما معتقدم این که ما یک مکان رسانه ای مختص جشنواره داشته باشیم می تواند به کمک یک جشنواره حرفه ای بیاید و از این نظر این اقدام یک حرکت رو به جلو بوده است. امیدوارم سال آینده با پارکینگ طبقاتی که در حال ساخته شدن است مشکل پارکینگ این مجموعه برطرف شود.

صالحی درباره خبر منتفی شدن برگزاری سینمای رسانه ها در برج میلاد هم یادآور شد: ما طبق نظرسنجی های روزانه ای که از اهالی رسانه می کنیم به این نتیجه می رسیم که سال آینده قرار است چه اتفاقی رخ دهد که امیدوارم برنامه سال آینده اتفاقی مبتنی بر نظرسنجی علمی و قابل اعتماد باشد.

وی در پاسخ به پرسشی مبنی بر این که سال گذشته فیلم سینمایی «امپراطور جهنم» توسط هیئت انتخاب رد شد اما امسال با اعمال ممیزی در بخش مسابقه جشنواره حضور دارد، توضیح داد: فیلم «امپراطور جهنم» پارسال آماده حضور در جشنواره نشده بود و این چیزی بود که به دبیرخانه منتقل شد و من نیز قضاوتی در این مورد ندارم و سال قبل هم وزیر نبوده ام اما می دانم که امسال فیلم آماده اکران در جشنواره شده و در فرایند داوری نیز قرار گرفته است.

اما امروز و در سانس اول جشنواره سی و ششم "جشن دلتنگی" پوریا آذربایجانی به نمایش درآمد. تهیه کنندگی این فیلم را علی قائم مقامی برعهده دارد و در آن بازیگرانی چون محسن کیایی، بهنام تشکر، پانته آ پناهی‌ها، بابک حمیدیان، مینا ساداتی، ساغر قناعت، پریوش نظریه، امید روحانی، روزبه فدوی، عرفان ناصری، علی دهبان، ندا عقیقی و اشکان منصوری بازی کرده اند. این فیلم داستان ۴ خانواده و روابط آنها با فضای مجازی است. فیلم از همان ابتدا به سرعت پیام خود را آشكار می كند و ادعای نقد حضور بی رویه و مخرب فضای مجازی در احوالات بشر امروزی را دارد. فیلم با روایتی چند تكه و كپی برداری شده دم دستی بدون آنكه به عمق محتوای مدنظر خود نظری بیفكند در سطح تیترهای زرد رسانه ای باقی می ماند. ٤ خرده پیرنگ انتخاب شده با سست ترین چفت و بست های ممكن به هم متصل شده و در هم تنیده نمی شود. فیلمساز طی گفت و گوئی ادعا كرده اپلیكیشن اینستاگرام به عنوان منبع تحقیقاتی این داستان مورد استفاده قرار گرفته است و اتفاقاً نقطه ضعف بزرگ فیلم ، همین نگاه سطحی و ظاهری است فیلم بدون شخصیت پردازی مؤثر با اشاره ای كاریكاتورگونه به سرفصل های معضلات فضای مجازی به یك درام منسجم و اثرگذار تبدیل نمی شود. فیلم به وضوح از ساخته پیشین پوریا آذربایجانی یعنی فیلم سینمایی "اروند" به لحاظ كارگردانی و اجرا چند گامی عقب تر است. شگفت آنكه فیلم در پایان شعار اولیه خود را هم نقض می كند و كاراكترها را به دامان فضای مجازی باز می گرداند. اما نكته ای كه در این فیلم با عنوان فیلمی كه ظاهراً دغدغه خانواده دارد و در لایه های نهان تر بازگشت به سنت ها را ترویج می كند و همینطور در تعدادی فیلم دیگر در جشنواره امسال شاهد بوده ایم حضور كاراكترها با كفش در فضاهای داخلی خانه است! امری كه نه در فرهنگ ایرانی و نه در بسیاری دیگر كشورها و فرهنگ ها پسندیده نیست و چگونه ممكن است در شرایطی كه فیلمساز مدعی نقد سبك زندگی مدرن است بدیهیات مثبت زندگی سنتی را ارج نمی دهد و جدای از آن خود دست به فرهنگ سازی بد و نكوهیده ای می زند! از این دسته فیلمسازان باید خواهش كرد نصیحت مردم پیشكش شما لطفاً با كفش وارد نشوید...

در دومین سانس از روز هفتم جشنواره فجر، فیلم سینمایی "هایلایت" ساخته اصغر نعیمی منتقد سینما به نمایش درآمد. در این فیلم بازیگرانی چون پژمان بازغی، آزاده زارعی، سام قریبیان، مینا وحید، الهه حصاری، یزدان فتوحی، شیوا طاهری و جمشید هاشم پور به ایفای نقش پرداخته اند. در خلاصه داستان فیلم آمده است كه "هایلایت" یک تصادف اتومبیل، آدم هایی را رو در روی یکدیگر قرار می دهد. مراقبت از مصدومین و انتظار برای به هوش آمدن آنها، انتظاری طولانی و جان کاه است. فیلمی با یك موقعیت آغازین خوب كه نوید شروع فیلمی قصه گو و پر تعلیق و داستان پرداز را می دهد اما تب اولیه به سرعت فروكش می كند. با شرح واقعه كه خیلی زود اتفاق می افتد و برای جلوگیری از لو رفتن قصه از اشاره به آن خودداری می گردد فیلم هیچ گره گشایی دیگری ندارد. تخت و بدون قصه پیش می رود و حرفی برای گفتن ندارد. پیام فیلم مشخص نیست. انگیزه های شخصیت ها درك نمی شود و واقعه ابتدایی رها می شود و فیلم سرد و بی اثر می شود. کارگردان فیلم  «هایلایت» در توضیح شخصیت پردازی این فیلم بیان داشته: تخت بودن شخصیت‌های «هایلایت» عامدانه است زیرا نمی‌خواستم شخصیت‌ها را واکاوی کنم. قصدم این بود که گزارشی سرد و بدون قضاوت را ارائه دهم. اینکه تا چه میزان موفق شده‌ام، نمی‌دانم. او ادامه داد: اصلی‌ترین چالش من زمان نگارش و ساخت این فیلم این بود که چگونه در مواجهه با یک اتفاق، می‌توان برخورد کرد و انتقام نگرفت. اساس این درام از مضمونش شروع شد که برای من ارزشمند بود. این فیلم نوعی دعوت به گفتگو و درک کردن طرف مقابل است. اینکه در مواجهه با این چالش‌ها چه تصمیمی بگیریم. ما در جامعه واکنش‌گری زندگی می‌کنیم. پایان «هایلات» دعوتی است برای گفت‌وگو. اما برخلاف تلاش كارگردان "هایلایت" از آن دسته فیلم هایی بود كه هنگام نمایش در سالن پردیس ملت با واكنش خوبی از سوی اهالی رسانه مواجه نشد و حضورش در بخش مقایسه در میان منتقدان بحث برانگیز شد و با نزدیك شدن به روزهای پایانی آراء هیئت انتخاب بیش از پیش محل سؤال قرار گرفته است.

در سومین سانس روز هفتم جشنواره فیلم "ماهورا" ساخته حمید زرگرنژاد به نمایش درآمد. فیلم به لحاظ تصویر و بازی و مؤلفه های فنی كم و كسری ندارد اما انتخاب قصه ای كه برای زمانه امروز كهنه به نظر می رسد و بدتر از آن انتخاب روایتی متشكل از داستان فرعی های زیاد كه خیلی خوب در مسیر داستان اصلی پیش نمی روند و به كمرنگ شدن داستان و شخصیت اصلی انجامیده اند به عدم توفیق فیلم منجر شده و برقراری ارتباط با مخاطب را دشوار می سازد.

به این ترتیب پرونده هفتمین روز از جشنواره سی و ششم هم بسته شد اما مهمترین شایعه روز، تلاش برای تعطیلی برنامه هفت از سوی دست اندركاران فیلمی بوده كه در هفت مورد نقد واقع شده است. فیلمی كه احتمالاً به زودی نامش مشخص خواهد شد.