سینمای نو> سرویس سینما

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی "سینمای نو" و به نقل از روابط عمومی سازمان هنری رسانه‌ای اوج، در این مراسم ابتدا فیلم سینمایی «سوتفاهم» که در سی‌وششمین جشنواره فیلم فجر اکران شده بود برای حاضرین به نمایش درآمد و سپس جلسه بررسی و تحلیل با حضور احمدرضا معتمدی، کارگردان این فیلم برگزار شد.

شهاب اسفندیاری مدیر دانشگاه صدا و سیما که به عنوان اولین سخنران در این مراسم به روی صحنه حاضر شد با بیان این که افتخاری برای دانشگاه است که به نکوداشت یکی از اعضای هیات علمی خود بپردازد گفت: آقای معتمدی در مقام تدریس، آموزش و پژوهش از افراد صاحب‌نام بوده و در عرصه هنر برتر سینما نیز کارنامه پرباری دارد.

وی افزود: معتمدی به علت وسواس، سختگیری و اهتمامی که به خلق آثار شایسته داشته در 26 سال گذشته تنها هفت فیلم ساخته است و حفظ این پرهیزکاری در سینما برای کسی که به واسطه اعتبارش با برترین بازیگران سینما، فیلم می‌سازد، کار دشواری است که نشان از نفس زکیه و شخصیت فرهیخته ایشان دارد که علیرغم تسلط و امکانی که برایش فراهم است تن به هر کاری نمی‌دهد.

رئیس دانشگاه صدا و سیما با اشاره به تحلیل و برداشت‌هایی که در خارج از کشور از فیلمسازان انقلاب اسلامی در منابع خارج از کشور می‌شود اظهار کرد: فیلمسازان انقلاب اسلامی در مجامع علمی، فرهنگی دچار مظلومیتی هستند و این تصوری توسط دلالان عرصه هنری و واسطه‌های معرفی فیلم‌ها به جشنواره‌های خارجی که اجازه ظهور و بروز برخی فیلم‌ها را نمی‌دهند به وجود آمده و فیلمسازان بعد از انقلاب به ویژه آنها که به لحاظ فکری و اندیشه‌ای نسبتی با انقلاب داشتند در معرض این قضاوت که آثارشان ارزش هنری ندارد، قرار گرفتند.

اسفندیاری ادامه داد: چند سالی است که با برپایی جشنواره فیلم جهانی فجر امکان خرید و مذاکره فیلمسازان بین‌المللی با موسسات فیلمسازی داخلی فراهم شده است. بر تعداد غرفه‌داران و شرکت‌کنندگان نیز افزوده شده و کمک می‌کند تا بخش‌های دیگر سینما بیشتر دیده شود.

وی با اشاره به انجام گفت‌وگوهای عمیق و مفصل شش ساعته با گروهی از پژوهشگران عرصه سینما از جمله احمدرضا معتمدی پیرامون ناگفته‌ها و تجارب ایشان گفت: در این گفت‌وگوها برای ما روشن شد چقدر آنها که تلقی می‌شود گروه فیلمساز تبلیغاتی وابسته به رژیم‌اند، دیدگاه‌های متفاوتی درباره فیلمسازی دارند و این یک مزیت است.

رئيس دانشگاه صدا و سیما افزود: برخی انتظار دارند در زمینه سینمای دینی به یک فرم واحد برسیم که نه ممکن است و نه مطلوب. در طیف رنگین کمان آثار سینمای دینی از «آلزایمر» معتمدی خواهد بود تا «مریم مقدس» شهریار بحرانی.

اسفندیاری با بیان این که معتمدی هم صاحب قلم در زمینه فلسفه فیلم بوده و از پیشگامان توسعه نظری است و هم کتابش جایزه کتاب سال را برده که جای افتخار است اظهار کرد: تامل فلسفی در باب سینما، امروز گسترش یافته و به رشته‌ای در برخی دانشگاه‌ها تبدیل شده و یک حوزه دانشی است که نسل جدید اندیشمندان در این حوزه در حال ظهورند.

وی با اشاره به‌ این که معتمدی کارگردان سختگیری است و ساخت فیلمی چون «سوتفاهم» در یک مکان بسته و محدود دشوار است گفت: فیلمی که از مضامین فلسفی چون واقعیت، توهم، بازنمایی بهره برده و با توجه به نقش پول در داستان این فیلم، کنایه‌ای است که چه کسی در سینمای ایران، رئیس است؟ متاسفانه امروز نقش یک شرکت تولیدکننده مواد شوینده، از نقش وزارت ارشاد بیشتر است و اگر گاهی بوی نامطبوعی در سینمای ایران به مشام می‌رسد، منشا آن همین است.

اسفندیاری ادامه داد: وضع ناگواری در حال رقم خوردن است و برخی تهیه‌کنندگان را که زمانی حکم آبروی سینما را داشتند نیز در حال فرو بردن است. این مناسبات آن‌ها را به جایی رسانده که باعث حیرت می‌شود. برخی از تهیه‌کنندگان به قهقرای گونه‌های سخیف فرو غلطیدند و اگر حواسمان نباشد این جریان همه ما را فرو خواهد برد.

رئیس دانشگاه صدا و سیما ضمن انتقاد از طرح شعارهای بی‌مبنا پیرامون سینمای دولتی و سینمای نفتی اظهار کرد: اتفاقا دولت‌های اروپایی شرایطی برای ارائه بودجه‌های دولتی به فیلم‌ها دارند و به عنوان مثال در آلمان بالغ بر 90 درصد فیلم‌ها از بودجه دولتی بهره‌مند می‌شوند. کشورها انواع و اقسام بودجه‌ها را برای اعتلای فرهنگ و مقابله با سینمای ‌هالیوود صرف می‌کنند. حال در فضای فعلی اگر نبودند موسساتی چون سازمان اوج، باید ببینیم چه از سینما باقی می‌ماند.

در ادامه برنامه احسان محمدحسنی رئیس موسسه هنری رسانه‌ای اوج با بیان که باید یک خدا قوت ویژه به‌ ایشون و همه همکاران عرض کنم، عنوان کرد: خیلی از اوقات حرف ایشان در جامعه هنری و رسانه‌ای فهم نشد اما روحیه، صبر و همت بالای وی باعث شد که بدون اینکه ناامید بشوند با عزم راسخ تر مسیر کار خود را ادامه بدهند.

وی اظهار کرد: هرچند که خود ایشان تواضع می‌کنند و می‌گویند که من هنوز دارم مشق می‌کنم و می‌آموزم در حوزه هنر و فلسفه اما پیوند زدن این دو به هم تنها از نگاه متعهد و دلسوزانه وی بر می‌آمد. من جا دارد که به ‌ایشان خدا قوت جانانه عرض کنم بابت این که زخم‌زبان‌ها را تحمل کردند.

وی ادامه داد : در طول این سال‌های گذشته ‌ایشان علیرغم کار‌های ارزشمندی که انجام دادند اما صبر و حوصله کردند و حتما اثرات کارهای آقای معتمدی در طول زمان خودش را نشان خواهد داد.

محمدحسنی با بیان اینکه من فکر می‌کنم ایشان به بهترین شکل تئوری توطئه و توهم توطئه را در این اثر باز کرده است، افزود: تلاش ایشان در این زمینه قابل ارج نهادن است و از همه دوستان خودم تشکر می‌کنم که در این کار زحمت کشیدند. از عزیزانی هم که ‌این مراسم ترتیب دادند از جمله آقای اسفندیاری و آقای ساعی و همچنین همکارانشان کمال تشکر را دارم.

احمدرضا معتمدی همچنین در این مراسم که در دانشگاه صدا و سیما برگزار شد با تاکید بر اینکه باید از جغرافیای فکری متفکران جهان که خطوط پژوهش را به جریان‌های تحقیقاتی القا می‌کنند مطلع باشیم، با اشاره به اندیشه‌های ژان بودریار، جامعه‌شناس و فیلسوف فرانسوی و تاثیر آن بر فیلم «سوتفاهم» گفت: بودیار معتقد است که در یک مقطع از زمان، تصویر، واقعیت را بازنمایی می‌کرده و یک نشانه قائم به غیر بوده است. در مرحله‌ای، تصویر یا نشانه‌ها به جای بازنمایی واقعیت، آن را پنهان می‌کردند. همانند فیلم‌هایی که درباره جنگ ویتنام ساخته شده است.

وی افزود: در مرحله دیگری، نه تنها تصویر واقعیت را بلکه فقدان واقعیت را پنهان می‌کند؛ مانند جنگ ستارگان که اصولا فقدان واقعیت است. در مرحله آخر، تصویر خودش جانشین واقعیت می‌شود.

این کارگردان سینما با بیان اینکه روزی که قرار شد چنین فیلمی بسازم بحث بر سر این بود که چطور مجموعه‌ای چون سازمان اوج که تاکنون فیلم‌هایش را تقدیم شهدا و سرداران‌ می‌کرده حالا فیلمی می‌سازد که ما ابتدایش می‌خواهیم آن را به ژان بودریار تقدیم کنیم.

معتمدی ادامه داد: این نشانه‌ای بود مبنی بر اینکه بخش‌هایی از فرهنگ ما که گرفتار هیپنوتیزم فرهنگی است در حال تغییر است. به هر حال دوستان ما در سازمان اوج اقدام شجاعانه‌ای انجام دادند، بسیار بد و بیراه شنیدند و بعد از فیلم آزار و اذیت دیدند که لازم است از آنها قدردانی کنم.

وی با بیان این که بنده خودم‌ بد و بیراهایی شنیدم که بخشی هم به ‌این مجموعه داده می‌شد اظهار کرد: امیدوارم این شهامت را داشته باشند و راه را با فیلمسازهای بهتر از بنده ادامه دهند تا به صورت جدی بتوانیم وارد عرصه فرهنگی شویم؛ چیزی که می‌گوییم اما گمان نمی‌کنم به آن باور داشته باشیم.

عضو هیات علمی دانشگاه صدا و سیما با تاکید بر اینکه نقد آثار بسیار مهم است گفت: اکنون متاسفانه منتقد ما دارد بر عکس فیلمساز ما، سفارشی می‌نویسد؛ پول می‌گیرد فحش بدهد و پول می‌گیرد تعریف کند. برای سه گروه مجیزگویان، وطن‌فروشان و مبتذل‌سازان همه چیز فراهم است. سینمای مستقل را باید حمایت کرد.

احمد ضابطی‌جهرمی عضو هیات علمی دانشگاه صدا و سیما نیز با بیان اینکه به عنوان همکار به احمدرضا معتمدی افتخار می‌کنم گفت: اخلاق را که فراتر از هنر است از ایشان آموختیم که تحسین‌برانگیز است. آثار فکری، ذوقی، هنری و قلمی او نیز اغلب ممتاز است.

وی افزود: داور پایان‌نامه وی که موجی از دانش و فلسفه است بودم. آن لحظه برایم زنده است و خط به خط تز دکترای ایشان تداعی تاریخ تئوری فیلم بود که به چاپ رسید و برای ما که در سینما هستیم مرحله تکامل تئوری فیلم را آنالیز و تبیین نظری فوق‌العاده انجام داده است که از او خواستم جلد دوم را هم بنویسد زیرا نمونه خارجی ندارد.

ضابطی جهرمی با بیان این که فیلم سینمایی «سوتفاهم» را دوست داشتم چرا که مجموعه‌ای از فیلم‌های دوست‌داشتنی سینما را تداعی می‌کند، گفت: به نظر بنده «سوتفاهم»‌ فراتر از مفاهیمی مثل بازنمایی واقعیت است و خاص رسانه‌های تصویری نیست که به نظر من بحث نمایش است. به نظرم معتمدی یک آوازه‌خوان است که مجموعه‌ای از آوازهای زیبا را دارد.