سینمای نو> سرویس سینما
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی "سینمای نو" و به نقل از روابط عمومی نهمین جشنواره بینالمللی فیلم وارش، نشست تخصصی «آغاز و پایان در فیلم مستند» با حضور مهرداد اسکویی مستندساز و داور بخش مسابقه بینالملل در سومین روز از این جشنواره برگزار شد.
وی در ابتدای این نشست با ارائه تعریفی کوتاه از مستندسازی گفت: در فیلمهای مستند، کارگردان سخت دنبال هدفی است و برای رسیدن به آن شروع به معرفی کاراکترهایش میکند.
این مستندساز اجتماعی، در ادامه کارگاه «آغاز و پایان در فیلم مستند» هر فیلم مستند را به سه پرده تقسیم و بیان کرد: در پرده اول فیلم، مستندساز سخت دنبال جستجو کردن برای دستیابی به چیزی است. او در پرده اول سوالی مطرح میکند که مخاطب در پرده سوم به پاسخ آن میرسد. مستندساز در پرده اول، کاراکترهایش را معرفی میکند؛ کاراکترهایی که معمولا درگیر آرزو و اضطرار هستند.
وی خاطر نشان کرد: مستندساز در پرده دوم موانع بزرگ و سختی را جلوی راه کاراکترهایش قرار میدهد. شخصیتها را هدایت میکند تا دنبال چیزی بروند که در جستجویش بوده تا به پاسخ نهایی برسند.
اسکویی در توضیح این که برخی از مستندسازها معمولا روی کاغذ، سوژه و کاراکترهای جذابی دارند اما در پرداخت موفق نمی شوند، گفت: نقطه شروع مستند زمانی است که خود فیلمساز وارد فیلم میشود و به سوال مهم «من چه کسی هستم؟» پاسخ میدهد. مستندساز اگر خودش را نشناسد، به شناخت درستی از کاراکترهایش نیز نمی رسد و چیزی که تحویل مخاطب میدهد مجموعه ای از کاراکترهاست که فقط روی کاغذ جذابیت دارند.
وی افزود: مستندساز باید مخاطب را با دنیای خودش همراه کند. او با این کار در واقع راهنمای مخاطب برای شناخت فضای مستند میشود.
اسکویی درباره شروع مناسب برای مستند بیان کرد: مستندساز برای شروع باید قلابش را به سمت تماشاگر بیندازد و به واسطه آن، مساله اصلی اش را در ذهن مخاطب بنیانگذاری کند. مخاطب نباید در ابتدای فیلم با انبوهی از اطلاعات یا هاله ای از ابهام رو به رو شود.
وی ادامه داد: استانداری وجود دارد که اغلب منتقدان و فیلمسازان به آن استناد میکنند. این که اگر فیلم بین سه تا پنج دقیقه نتواند مخاطب را جذب کند، قلاب خوبی را به سمت مخاطب پرتاب نکرده و احتمال این که مخاطب دست از تماشای فیلم بکشد، بسیار زیاد است.
این مستندساز با اشاره به این که فیلم مستند باید دارای انسجام لحن باشد، توضیح داد: اگر این مورد رعایت نشود، پیوستگی تماشاگر با شخصیت های قصه از دست میرود. بزرگترین اتفاقی که فیلم های مستند از آن ضربه میخورند، همین زنجیره حوادث است که باید به خوبی آن را رعایت کرد.
وی در ادامه عنوان کرد: مهارت و نحوه ارائه فیلم، اطلاعات و عاطفه سه جزو اصلی یک مستند هستند که تمامی آن ها باید در کنار یکدیگر در مستند وجود داشته باشند. اگر یک مستند صرفا مملو از اطلاعات باشد، برای مخاطب جذاب نخواهد بود. چالش هایی که به سمت اوج و فرود میل میکند، به جذابیت فیلم مستند میافزاید. یکی از اشتباهات متداول کارگردان ها در شروع فیلم ها «ابهام» است. این که مستندساز ابهام دارد فیلمش درباره چیست؟ وقتی کارگردان درگیر چنین ابهامی است چطور میتواند مخاطب را با خودش همراه کند؟!
اسکویی ادامه داد: نقطه ای بودن پایان فیلم نیز مشکل بزرگ دیگری در پایان بندی است. برخی از فیلم های مستند چند بار به پایان میرسند. مدام فرود و سقوط دارند. مخاطب هر بار احساس میکند قصه به پایان رسیده اما دوباره همه چیز شروع میشود. این به پایان درست و جذاب مخاطب ضربه میزند. در مستند نیاز نیست همه چیز حل و به تمام سوالات پاسخ داده شود، اما قطعا باید به سوالی که کارگردان در طرح اولیه مطرح کرده، پاسخ داده شود. اشکالی وارد نیست اگر پس از پاسخ به سوالات اصلی، سوالات دیگری برای مخاطب ایجاد شود. مساله اصلی پاسخ دادن به سوال بنیادی است که در پرده اول مطرح میشود.
نهمین جشنواره بینالمللی فیلم وارش به دبیری مهدی قربانپور 9 الی 13 اردیبهشت در استان مازندران در حال برگزاری است.