سینمای نو > سرویس سینما

روزنگارهای جشنواره سی و هشتم:

روز نهم : خون شد!

مونا انوری زاده

ضرب المثلی هست كه می گوید رخت چرك را باید در خانه شست ، یعنی مسائل خانواده نباید به بیرون درز پیدا كند. حالا این حكایت ماست چه در حوزه سیاست و سینما چه در سایر حوزه ها. شاید همه گرفتاری هایمان از آنجا شروع شد كه تصمیم گرفتیم رخت چرك های خانه مان را سر گذر بشوئیم. رو در رو كه می شویم به تعارف بگذرانیم و پشت سر و پیش اغیار و در ملأعام با متلك و كنایه یكدیگر را خظاب قرار دهیم و سر درد دل باز كنیم و فراموش كردیم كه میان این جماعت شنونده كمتر خیرخواهی هست كه میانجیگری كند و این پرده دری بیشتر دشمن شاد كن است.

حالا متأسفانه این روزها در طی ایام برگزاری جشنواره فجر در نشست های مطبوعاتی شاهد این  رفتار هستیم. نشست های مطبوعاتی جشنواره سی و هشتم به میدان جنگ تبدیل شده و صحبت از همه چیز هست جز سینما. این گله گذاری و طعنه و كنایه ها جز ایجاد بستری برای سوء استفاده بدخواهان سینما چه خاصیتی دارد؟ آیا غیر از این است كه برای رسانه های زرد و بیكاران فضای مجازی خوراك خبری فراهم می شود تا سهل تر به سینما و سینماگران بتازند؟

در اولین سانس از نهمین روز جشنواره فجر فیلم سینمایی "خون شد" فیلم تازه مسعود كیمیایی به نمایش درآمد. فیلمی كه مثل همیشه به دلیل حساسیت هایی كه روی شخصیت مسعود كیمیایی وجود دارد حاشیه هایش خیلی زودتر از نمایش فیلم در جشنواره ملی فجر آغاز شد. از تحریم جشنواره توسط كیمیایی و بازیگر نقش اولش سعید آقاخانی گرفته تا زمزمه های بازگشت او و در نهایت لغو نشست مطبوعاتی فیلم یك شب مانده به نمایش فیلم در پردیس رسانه... كه گروهی آن را به امتناع كیمیایی از مواجهه با رسانه ها نسبت دادند و مسئله تحریم جشنواره را حربه او برای جلوگیری از مواجهه با اصحاب رسانه دانستند.

فیلم تازه مسعود كیمیایی هم موافقان بسیاری دارد و هم مخالفان زیادی... گروهی فیلم تازه او را بازگشت به كیمیایی "قیصر" ارزیابی می كنند و این را نشانه خوبی می دانند و گروهی "خون شد" را با چند فیلم آخر كیمیایی مقایسه می كنند و آن را فیلم بهتری می دانند به همین دلیل از آن تمجید می كنند. فیلم البته مخالفان كمی هم ندارد! كسانی كه به نظرشان فیلم ناامیدكننده است.

این حجم از خشونت و بی قانونی حاكم در فیلم آزاردهنده است. قهرمان چاقو به دست كیمیایی كه بی منطق خون می ریزد كجای معادلات و قواعد روزگار ماست؟

آدم های فیلم تازه كیمیایی قرابتی با نسل و جامعه امروز ندارند. زنان اثر او همچنان شهروند درجه دو هستند. زنانی كاملاً منفعل و بی كنش و قربانی كه برای نجات یافتن آن ها راهی نیست جز اینكه مردی چاقو به دست ظهور كند؟ قهرمانی كه مخاطب نمی داند از كجا آمده و دلیل غیبت چندساله اش چیست و پافشاری اش برای نگه داشتن خانه و پس گرفتن سند از كدام منطق و دلیل سرچشمه می گیرد. قهرمان "خون شد" شمایلی از قیصر است با این تفاوت كه دغدغه های قیصر در روزگار خود برای مخاطب ملموس بود.

سكانس های درگیری فیلم به خصوص در مجتمع تجاری به كمدی می ماند. آدم ها به شكلی اغراق آمیز به سر و روی هم چنگ می كشند و خون به در و دیوار می پاشد. در نهایت قهرمان همان طور كه تنها آمده، تنها و این بار زخم خورده می رود در حالی كه خانواده اش را دور هم جمع كرده و خانه شان را بازپس گرفته است و احتمالاً همین پیام مطلوب فیلمساز است. پیامی كه مسیری بعضاً غیرمنطقی و غیرقابل باور را در فیلمنامه برای رسیدن به آن طی می كند اما به هر حال واقعیت این است كه یك سینمای ایران است و یك كمیایی... تكرار نشدنی!

در دومین سانس از نهمین روز سی و هشتمین جشنواره ملی فیلم فجر فیلم سینمایی "دشمنان" ساخته علی درخشنده به نمایش درآمد. ردپای تهیه كننده فیلم یعنی مجید برزگر را در ریتم كند فیلم و انتخاب كاراكتری با بحران روحی خاص می توان مشاهده كرد. فیلم داستان زنی را روایت می كند كه در اثر یك كوتاهی در حق پسر معتادش او را از دست داده است و به نوعی دچار جنون شده و فیلم روایت این جنون است... فیلم ریتم كسالت باری دارد و فضای حاكم بر داستان آزاردهنده است 

اما برای مخاطبان علاقه مند به داستان هایی خلوت و شخصیت محور با ابعاد روانشناختی می تواند جذاب باشد و البته پایان امیدبخشی دارد كه كمی از تلخی فیلم می كاهد.

در سومین سانس از نهمین روز جشنواره فجر فیلم سینمایی "پوست" به كارگردانی برادران ارك در پردیس سینمایی ملت به نمایش درآمد. فیلمی كه طرفداران زیادی پیدا كرده و تعاریف خوبی از روز اول نمایش در جشنواره سی و هشتم راجع به آن شنیده می شد.فیلم یك افسانه محلی را در قالب داستانی عاشقانه در فضایی متفاوت به تصویر می كشد. انتخاب یك سوژه متفاوت و یك لوكیشن بكر از نقاط قوت فیلم محسوب می شود. امری كه با توجه به تنوع اقلیمی كشور ما و وجود اقوام و لهجه های گوناگون و فرهنگ های شفاهی متعدد ضروری است و كمبود آن در سینمای ایران احساس می شد. فیلم ساختاری حرفه ای و فراتر از انتظارات یك فیلم اولی دارد و در عرصه محتوا هم تلاش می كند تا تباهی افتادن به ورطه خرافه و جادو را عیان كند. برادران ارك دومین زوج برادر سینمای ایران پس از برادران محمودی هستند و با اولین فیلم بلند سینمایی خود امیدهای فراوانی را در دل سینمادوستان ایجاد كردند امید كه در مسیر پیش روی خود گرفتار معضلات و جریان های غالب سینمای ایران كه كارگردانان خوش ذوقی را از مسیر خود منحرف نموده اند نشوند.

ساعت ٢٤ روز نهم جشنواره به درخواست تهیه كننده، فیلم سینمایی "عنكبوت" كه موفق به حضور در بخش سودای سیمرغ جشنواره سی و هشتم نشده بود و در بخش رزرو قرار گرفت طی یك سانس برای اصحاب رسانه و منتقدان در پردیس سینمایی ملت به نمایش درآمد. كارگردان فیلم اعتراضات فراوانی به عدم حضور فیلمش در بخش مسابقه جشنواره ملی فجر داشت و معتقد بود دست هایی پشت پرده فیلم او را از این حضور محروم كرده اند امری كه با قاطعیت توسط اعضای هیئت انتخاب رد شد و اعلام گردید كه فیلم آرای لازم برای قرار گرفتن در میان ٢٢ فیلم را كسب نكرده است. فیلم به زندگی سعید حنایی قاتل سریالی زنان خیابانی در دهه ٨٠ در زمان ارتكاب به قتل ها تا دستگیری و اعدام می پردازد. از آنجا كه فیلم در بخش مسابقه و داوری جشنواره نیست و تنها یك سكانس برای اهالی رسانه و منتقدان نمایش داده شده به رسم امانت از توضیح بیشتر پیرامون آن و بیان اشكالات فیلم كه هنوز توسط مخاطب دیده نشده می گذریم اما آنچه واضح است عنكبوت با وجود تمام نقدهایی كه به بخش فیلمنامه آن وارد است به راحتی می توانست جایگزین دو یا سه فیلم در بخش مسابقه سودای سیمرغ جشنواره سی و هشتم باشد.

ساعت ١:٤٥ دقیقه بامداد دوشنبه ٢١ بهمن جشنواره به نهمین روز كار خود در پردیس ملت خاتمه داد.