سینمای نو > سرویس رادیو

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی " سینمای نو " ، مهران دوستی که از سال 1361 تا به امروز مشغول کار گویندگی در رادیو است ، در خصوص اینکه چرا جوانان امروز انقدر علاقه مند به کار گویندگی شده اند و برای ورود به این کار باید چه کنند ، گفت: گویندگی یک اتفاق است. همانند یک دیوانگی. در حال حاضر باید مجری یک آن در صدا یا کاراکترش باشد که برای مخاطب جذاب باشد. یعنی چیزی در صدا یا حرکاتش باشد که انگار یک ضربه ای خوب به روح مخاطب وارد می شود. گوینده باید دانشش بالا باشد. روزنامه های متعدد را بخواند ، خبرهای مختلف را بداند. بداند هواپیمای مالزی چه شد ، اوکراین چه شده است ، خبرهای تهران را بداند و... .
استفاده از خاصیت صدا فقط 50 درصد قضیه است. احسان جان ، خیلی از میهمان هایی که تو به ماه عسل می آوری به برنامه های دیگر هم رفته اند اما برنامه جذاب نشده است. چون تو در برنامه ات یک خاصیتی در استفاده از میهمان داری که باعث جذابیت مخاطب می شود. پس در کنار توانایی اجرا ، چگونگی اینکه از فضای برنامه استفاده کنی هم مهم است. من که 33 سال است مجری هستم ، وقتی ماه عسل تو را دیده ام بارها گریه کرده ام. این ها چیزی است که یک مجری باید داشته باشد. یعنی مجری باید از خودش در برنامه اش مایه بگذارد. یک مجری خوب و موفق اگر شب قبل به او زنگ بزنند و بگویند بیا اجرا کن همیشه آماده است و بهترین برنامه را با تعداد مخاطب بالا اجرا می کند.  وی ادامه داد : گویندگی پارتی بردار نیست. در بین کسانی که شاگردم بودند ، حس کردم واقعاً برخی ستاره می شوند. یعنی شاید هیچ تجربه ای از کار گویندگی نداشتند ، اما احساس کردم اگر در پنج سال اول بیاید برنامه تولیدی کار کند و بعد گوینده پخش یک شبکه رادیویی شود رفته رفته می تواند به او امید داشت تا ستاره شود. گوینده باید تک تک حروف الفبای فارسی در تمام صورتش پیدا باشد و وقتی حرفی می زند از تمام جانش بربیاید و شکل بیان و صدایش برایش خاص باشد. اگر خاص باشد شنونده می گوید صدا و بیان گوینده یک اتفاق جدید است.
مهران دوستی راز موفقیت در کار گویندگی را چنین بیان کرد: راز موفقیت در کار هنر بازی کردن است. یعنی با کاری که می کنم عشق می کنم. خودم از کار خودم لذت بردم. اگر من از کارم لذت ببرم قطعاً مخاطب هم لذت می برد. به عنوان مثال تو احسان جان ، تو زنی را به ماه عسل آوردی که حالش بسیار بد بود. تو در هنگام صحبتش سکوت کردی و گذاشتی او راحت حرفش را بزند. من احساس کردم اجازه دادی او حرف بزند تا راحت شود. اینجا قطعاً خود تو هم به عنوان مجری ماه عسل از برنامه لذت می بری. اما اگر تو را مجبور کنند و بگویند از میهمان ات این را بپرس یا آن را نپرس خودت هم از برنامه لذت نمی بری که هیچ ، مخاطب هم از آن لذت نمی برد.
وی سپس به صحبت در خصوص برخی تکنیک های اجرا پرداخت و گفت: بعضی صداها حلقی هستند. صدای حلقی مناسب خوانندگی است نه گویندگی. کسی که می خواهد بیاید گوینده شود باید خودش باشد ، جوری حرف نزند که ادا باشد. صدا باید در دهان بیاید. تارهای صوتی تولید صوت نمی کنند ، بلکه صوت از حنجره است که تارهای صوتی هم بخشی از آن است. من هشت ماه استاد حمید سمندریان بودم و پیش او فن بیان کار می کردم. وقتی کاغذ دست گوینده می آید یعنی فن بیان. گوینده باید نوع بیان تک تک الفبای فارسی را بداند ، یعنی اینکه بداند وقتی یک حرف از الفبا را می گوید چند تا از ماهیچه های صورتش در جنبش هستند. گوینده کسی است که هم طرفدار داشته باشد هم انتقاد. اگر هر دو دسته مخاطب داشته باشی موفقی. مخاطب همانند کامپیوتر 0 و 1 هستند. گوینده ای که ازاو انتقاد نکنند گوینده نیست. درست است که گوینده متنی را می گوید که برایش نوشته اند ، اما اینکه متن را با آن خودش به صورتی خاص و ویژه اجرا کند مهم است و در ذهن مخاطب می ماند. گویندگی دیوانگی می طلبد. دیوانگی در رفتار ، در نگاه ، و دیوانگی در زندگی. کسی که یک زندگی عادی داشته باشد که صبح بیدار شود ، کارمند باشد و شب برود بخوابد و یک زندگی تکراری و عادی مثل همه داشته باشد گوینده نمی شود.
 گوینده ای که زیاد اجرا کند هم خوب نیست. کم باشد اما موفق باشد. در کار گویندگی علاقه و استعداد تنها پله ی اول است. اما اینکه فرد بتواند برای خود کاراکتر خاصی در گویندگی بسازد مهم است.
مهران دوستی در پاسخ به این سئوال که چرا در طول این 33 سال هیچ وقت به تلویزیون نرفته و مجری تلویزیونی نشده است گفت: تازگی ها خیلی به من پیشنهاد تلویزیونی می دهند ، اما اگر بخواهم مجری تلویزیون باشم ترجیح می دهم هم تهیه کننده و هم مجری آن برنامه تلویزیون باشم. در رادیو در دراز مدت برای خودت کاراکتر ایجاد می کنی. کسانی که از رادیو به تلویزیون رفته اند اما موفق نبوده اند بخاطر این است که نباید گوینده رادیو با همان کاراکتری که در رادیو دارد به تلویزیون برود. احسان علیخانی اگر کاراکتر تلویزیونی خود را به رادیو بیاورد شاید در رادیو موفق نباشد. من خیلی از مواقع در کلاس به شاگردانم می گویم که گفتار رادیویی باید کوتاه و قابل فهم باشد. شنونده رادیو کسی است که با حرف های گوینده رادیو تصویرسازی می کنند. حالا برخی گوینده های رادیو با همین تصویرسازی کردنشان به تلویزیون رفته اند اما موفق نبوده اند. برعکسش هم بوده است ، یعنی از تلویزیون به رادیو آمده است و موفق نبوده است. بعضی از شاگردان من لهجه دارند. به این ها می گویم شاید تو برای گویندگی در رادیو و تلویزیون استانی خوب باشی ، اما در رادیو سراسری نمی توانی اجرا کنی. گوینده تلویزیون باید خوش تیپ و خوش لباس باشد. بعضی ها گوینده های تلویزیون در نحوه لباس پوشیدن هم مشکل دارند. این یعنی بی احترامی به بیننده تلویزیون و بیننده به راحتی او را پس می زند. من برنامه ای دیدم که میهمان و دکور عالی بوده اما مجری بلد نبوده از وجود میهمان استفاده کند. از نظر من گوینده رادیو چالش های زیاد تری نسبت به  گوینده تلویزیون دارد.
 وی ادامه داد: گویندگی و اجرا مرید و مرادی است. دانشگاه بردار نیست. اگر کسی می خواهد گوینده شود باید در کنار یک گوینده ی دیگر بنشیند و همه چیز را از او بفهمد. اما افرادی که می خواهند گوینده شوند باید به گویندگی به عنوان شغل زندگی شان نگاه کنند. گوینده رادیو باید نقش سازی کند و در رادیو آن را بازی کند. کسی مثل براد پیت مجری رادیو بوده است. اصغر فرهادی از رادیو شروع کرده است. خیلی از هنرمندان معروف دنیا از رادیو شروع کرده اند. کسانی که در رادیو کار می کنند یک آن و ویژگی منحصر به فرد دارند.
مهران دوستی سپس به تعریف از نحوه اجرای احسان علیخانی در ماه عسل پرداخت و گفت:من وقتی ماه عسل تو را می دیدم به خودم می گفتم اگر جای احسان علیخانی بودم زار زار گریه می کردم ، اما برایم تعجب بود که تو چرا گریه نمی کنی... یعنی بیننده بغض می کند اما احسان چطور می تواند خودش را کنترل کند؟ من در برنامه "رادیو من" ترانه لیلای مازیار فلاحی را پخش کردم و پشت میکروفون رادیو گریه کردم. یعنی من به خودم گفتم اگر من ماه عسل را اجرا کنم نمی توانم مثل احسان باشم و تحملش را داشته باشم. این هم بخاطر تجربیاتی است که سال ها تو در اجرای این برنامه بدست آوردی و در لحظات غم برنامه ماه عسل مقاوم شدی.
اینجا شب نیست در سری جدید خود بامدادهای شنبه (جمعه شب) با اجرای احسان علیخانی و تهیه کنندگی حامد مرادیان پخش می شود.