سینمای نو > سرویس موسیقی
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی " سینمای نو " و به نقل از سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران، ویژهبرنامه «آوای محرم» با تجلیل از چهار پیشکسوت موسیقی آیینی با حضور سید علیرضا فاطمیانپور سرپرست، محمود حمیدی قائممقام، علیرضا زندوکیلی معاون هنری سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران و جمعی از پیشکسوتان و اهالی موسیقی، شامگاه سهشنبه ۲۳ مهر در فرهنگسرای ارسباران برگزار شد.
بابک ربوخه مدیر امور موسیقی و سرود سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران نخستین سخنران این مراسم بود. او ضمن تسلیت ایام اربعین حسینی و درگذشت حسین دهلوی درباره اهداف برگزاری این برنامه گفت: مدتی است که نواها و آواهای قدیمی را دیگر نمیشنویم و این نشنیدن باعث شده نوایی به گوش ما برسد که گاهی از فرهنگ و آداب و رسوم کهن ما فاصله زیادی دارد.
ربوخه ادامه داد: آنچه تلاش داریم تا در این آیین اتفاق بیفتد آن است که درنگی کنیم و ببینیم گذشتگان؛ آنهایی که بیش از ۷۰۰ سال برای تولید آثار فاخر تلاش کردند، چه روندی را طی کردهاند و چطور با تمام کمبودهای آن زمان آنچه ساختند اینچنین بر دل مینشیند در حالی که امروز ما با تمام امکاناتی که در اختیار داریم مشغول تولید آثاری با اشعار سخیف و موسیقی نادرست هستیم.
مهدوی: به گنجینه موسیقی آیینی ایران بیتوجهیم
رضا مهدوی پژوهشگر موسیقی دیگر سخنران این مراسم بود. وی با اظهار تاسف از درگذشت حسین دهلوی گفت: وقتی بزرگان میروند جایشان به سختی پُر میشود، چرا که اصالت به سختی به دست میآید. ما موظفیم موسیقی اصیلمان که سرشار از فرهنگ است و آیینهای دینی و ملی ما در آن در هم تنیده شدهاند و بعد از گذر دو هزار و ۴۰۰ سال برای ما به جا مانده است بشنویم و توسعه دهیم.
وی افزود: نهادهای حاکمیتی و بخشهای خصوصی موظفاند از جامعه دانشگاهی، متخصص و کسبه که در پس پرده با دارایی خود در بعد مادی و معنوی به صیانت از مراسم و آیینها، مداحیها و مرثیهسراییها کمک کردهاند تا به نسل امروز منتقل شود، قدردانی کنند.
این پژوهشگر ادامه داد: یک گردشگر وقتی آثار فاخر را میبیند با لذت خریداری میکند، چون آن را دستنیافتنی میبیند. ما با وجود تمام گنجینه با اصالتی که در دسترس داریم، تمام آنچه در تلویزیون و در مدرسه از کودکی میشنویم هیچ سنخیتی با آن گنجینه ندارد و به گوش آسیب میزند. عجیبتر این است که آنچه به عنوان موسیقی پاپ مطرح است در بین مداحان هم رواج دارد.
مهدوی در پایان این نشست ضمن تاکید بر تجلیل پیرغلامان یادآور شد: پیرغلامان با دل و جان به نهضت امام حسین(ع) معتقد بودند و هر ملودی و شعری را برای بیان آن قیام بزرگ به کار نمیبردند. امیدواریم مداحان امروزی هم دقت بیشتری در انتخاب اشعار و ریتم خوانش خود داشته باشند.
هنر و موسیقی نقش بسزایی در ترویج آیینهای مذهبی داشتهاند
مهدی امین فروغی پژوهشگر موسیقی آیینی دیگر سخنران این مراسم بود. وی با تاکید بر پیوند موسیقی و آیینهای سوگواری عاشورایی یادآور شد: پیوند موسیقی و مذهب پیوندی دیرینه است؛ هر جا آیین پرستش، مذهب و ظهور دین است پیشوایان از هنر و موسیقی در ترویج آیین خود بهره بردهاند. در دین اسلام این پیوند پررنگتر و عمیقتر است، چرا که مسلمانان روزانه چند نوبت با شنیدن قطعه موسیقیایی اذان به محراب نماز میروند. در کنار این یکی از توصیههای موکد پیامبر اسلام این است که قرآن را با صدای خوش بخوانید.
وی در ادامه با اشاره به تاریخچه برگزاری آیینهای سوگواری گفت: در آیین تشیع بود که سوگواریهای آیینی آغاز شد. از قرن چهار هجری این سوگواریها علنی شد و پس از دوره دیلمیان اندکی این آیینها در خفا انجام میشد. در عصر تیموری سرنوشت سوگواریهای عاشورایی دگرگون شد. «ملاحسین کاشفی» نثر شگفتآوری را پیش روی ما قرار داد، نثر مسجع که صنایع لفظی و بدیع و سرشار از آرایههای ادبی است. واعظان بر سربند این کتاب میخواندند و مراسم سوگواری کمکم با روضهخوانی برگزار میشد و طبقهای به عنوان روضهخوانان به وجود آمد و در عصر صفوی به جمعیت آنها افزوده شد به طوری که در برههای «روضهخوانی» ممنوع اعلام شد. روضهخوانها طاق و رواق حسینیهها و جلوهگاه الحان و موسیقی ایرانیان شدند.
این پژوهشگر ادامه داد: مرثیهخوانی، شبیهخوانی، نوحهخوانی، سوگواری و عزاداریهای امام حسین(ع) در عصر زندیه با حمایت کریمخان زند وسعت یافت و بسیاری از جهانگردان چون اُلِ آریوس، شاردن پیترو و... درباره آیینهای سوگواری شهرهای مختلف و سازهای سوگواری، مطالب جالبی را به نگارش در آوردند.
فروغی در پایان گفت: در عصر قاجاریه، مقتلخوانی و تعزیهخوانی با عنصر موسیقی عجینتر شد طوری که در مییابیم اگر ریتم و ملودی از این اشعار گرفته میشد، حیات این اشعار نیز پایان مییافت.
در ادامه با حضور سیدعلیرضا فاطمیانپور سرپرست و معاون فرهنگی و علیرضا زندوکیلی معاون هنری سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران از چهار پیشکسوت موسیقی مذهبی ایران؛ مصطفی رحیمپور، محسن حسنزاده، ابوافضل میرزا احمدی و امیر زینعلی قاهانی تقدیر شد.
رونمایی از قطعه عاشورایی نوای نینوا، اجرای موسیقی توسط امیر مداح همراه با نینوازی زمان خیری و اجرای زینعلی قاهانی با همراهی علی صدیقیان با ساز ترومپت از دیگر بخشهای این برنامه بود.